ระบบสแกนใบหน้า 3D คืออะไร?

หลายคนอาจคุ้นเคยกับการสแกนใบหน้าเพื่อปลดล็อกสมาร์ตโฟนหรือประตูบ้าน แต่รู้หรือไม่ว่าไม่ใช่ทุกระบบจะปลอดภัยเท่ากัน?

2D Face Recognition : อาศัยเพียงภาพถ่ายสองมิติ คล้ายการใช้กล้องถ่ายรูปธรรมดา
3D Face Recognition : ใช้เทคโนโลยีเฉพาะทางเพื่อ “สร้างแบบจำลอง 3 มิติ” ของใบหน้า ซึ่งจับได้ทั้งรูปร่าง มิติ ความลึก และโครงสร้างเฉพาะของแต่ละบุคคล
ผลลัพธ์: ระบบ 3D มีความแม่นยำสูง แทบเป็นไปไม่ได้ที่คนหน้าเหมือน หรือภาพถ่ายจะสามารถปลดล็อกแทนเจ้าของได้

ทำงานอย่างไร? ข้อมูลลึกของเทคโนโลยี 3D Face Recognition ทำงานโดยอาศัยการสแกนใบหน้าในมิติความลึก ด้วยเทคโนโลยีเหล่านี้

Structured Light ยิงลำแสงอินฟราเรด (เช่น จุดจุดหลายพันจุด) ไปที่ใบหน้า กล้องจะจับการบิดเบี้ยวของลำแสงเมื่อตกกระทบพื้นผิว สร้าง “แผนที่ความลึก” (Depth Map) และแบบจำลองโครงหน้า
Time-of-Flight (ToF) วัดระยะเวลาที่แสงอินฟราเรดใช้ในการสะท้อนกลับมาจากใบหน้า สามารถวัดความลึกได้อย่างแม่นยำในระยะเวลาสั้นมาก นิยมใช้ในอุปกรณ์มือถือและ Digital Lock ระดับพรีเมียม
Stereo Vision ใช้กล้อง 2 ตัว (เหมือนดวงตามนุษย์) จับภาพจากมุมต่างกันเล็กน้อย สร้างภาพ 3 มิติด้วยการเปรียบเทียบความต่างของตำแหน่งจุดบนใบหน้า เมื่อระบบสร้างแบบจำลองใบหน้าได้แล้ว มันจะนำไป แปลงเป็นรหัสไบโอเมตริก (Face Template) ซึ่งเป็นข้อมูลเข้ารหัสที่ไม่สามารถย้อนกลับเป็นภาพได้ เพื่อใช้เปรียบเทียบทุกครั้งที่คุณพยายามปลดล็อก

แล้ว “ฝาแฝด” หรือ “หน้าเหมือน” จะหลอกระบบได้ไหม? หนึ่งในคำถามยอดนิยมคือ ฝาแฝดสามารถสแกนแทนกันได้หรือไม่?
คำตอบ : หากเป็นระบบ 2D – มีโอกาสสูง, แต่ 3D ลดความเสี่ยงนี้ลงได้อย่างมาก โครงหน้า ความลึกของเบ้าตา สันจมูก มุมโหนกแก้ม ต่างกันแม้เพียงเล็กน้อย ก็ทำให้ระบบ 3D แยกแยะได้ ตัวอย่างเช่น iPhone ที่ใช้ระบบ Face ID แบบ 3D ยังสามารถแยกฝาแฝดได้ถึง 98% จากการทดสอบในสภาพแสงปกติ

เหตุการณ์แปลกๆ ที่เกี่ยวกับ “หน้าเหมือน”
เคสแอบอ้างเข้าสถานที่ราชการ – มีคนเคยใช้รูปภาพหรือแม้แต่คลิป Deepfake เพื่อพยายามปลอมตัวเข้าสำนักงานระดับสูง แต่ล้มเหลวเมื่อระบบใช้ 3D สแกน เทคโนโลยี Deepfake กับความเป็นส่วนตัว – ทำให้หลายองค์กรหันมาใช้ระบบ 3D ที่ตรวจจับการมีตัวตนจริงแบบ Real-Time ไม่ใช่แค่ภาพนิ่ง
3D Face Recognition กับ Digital Door Lock เทคโนโลยีนี้ไม่จำกัดแค่ในมือถือหรือสนามบินอีกต่อไปแล้ว Digital Door Lock รุ่นใหม่ๆ เริ่มใช้ระบบ 3D Face Recognition เพื่อความปลอดภัยที่เหนือกว่า